Mimo ogłoszenia upadłości nie wszystko jeszcze stracone. Układ w upadłości może bowiemuratować firmę przed jej całkowitą likwidacją. Chociaż co do zasady upadłość oznacza zamknięcie biznesu i sprzedaż majątku, niekiedy korzystniejsze może się okazać – zarówno dla dłużnika, jak i wierzycieli – zawarcie układu. Pozwala to na kontynuację działalności przy jednoczesnym spłacaniu wierzycieli na nowych, lepszych warunkach niż te ustalone pierwotnie.
Układ w upadłości – czym jest?
Upadłość firmy i zawarcie układu może z pozoru się wykluczać, jednak nie zawsze. W przeciwieństwie do klasycznej upadłości celem tego rozwiązania nie jest likwidacja majątku dłużnika i z uzyskanych środków zaspokojenie wierzycieli. W omawianym trybie możliwe jest bowiem zawarcie układu z wierzycielami w toku trwającego już postępowania upadłościowego. Dzięki temu możliwe jest odzyskanie przez upadłego kontroli nad przedsiębiorstwem i stopniowe wyjście z zadłużenia.
Układ może zostać zaproponowany przez upadłego, wierzyciela lub syndyka. Wniosek powinien zawierać propozycje układowe oraz – jeśli to konieczne – żądanie częściowego lub całkowitego wstrzymania likwidacji masy upadłości do czasu głosowania nad układem.
Kiedy możliwe jest zawarcie układu w upadłości?
Zawarcie układu może nastąpić na każdym etapie postępowania upadłościowego, ale zgromadzenie wierzycieli w celu głosowania nad układem może odbyć się dopiero po sporządzeniu listy wierzytelności. Co istotne, układ w upadłości można zgłosić także po częściowej likwidacji majątku, o ile postępowanie nie zostało jeszcze zakończone.
Postępowanie może mieć charakter:
- restrukturyzacyjny – zmierzający do naprawy sytuacji firmy,
- likwidacyjny – układ zawierany mimo likwidacji części majątku.
Nie zawsze konieczne jest zawieranie układu w trakcie postępowania upadłościowego. Możliwe jest również umorzenie postępowania upadłościowego i dopiero następnie złożenie wniosku restrukturyzacyjnego.
Układ w upadłości – propozycje układowe
Propozycje układowe powinny być zgodne z tymi określonymi w ustawie – Prawo restrukturyzacyjne. Przepis art. 156 tej ustawy wskazuje, iż propozycje układowe mogą obejmować w szczególności:
- odroczenie terminu spłaty,
- rozłożenie zadłużenia na raty,
- redukcję zobowiązań,
- konwersję długu na udziały lub akcje,
- zmiany w zakresie zabezpieczeń wierzytelności.
Jest to katalog otwarty, więc możliwe są również inne formy „ugodowej” spłaty zadłużenia, dostosowane do konkretnej sytuacji. Co więcej, propozycje układowe mogą być modyfikowane w toku postępowania przez dłużnika, wierzycieli lub syndyka.
Nawet po przyjęciu układu możliwa jest jego zmiana – zarówno w razie poprawy, jak i pogorszenia sytuacji finansowej. W razie niewykonywania układu przez dłużnika sąd może go uchylić.
Czytaj również:
- Restrukturyzacja – skuteczna droga do uratowania firmy
- Koszty postępowania w upadłości konsumenckiej
- Liczenie głosów w postępowaniu o zatwierdzenie układu
- Umorzenie postępowania upadłościowego
- Układ w upadłości – jaką rolę pełni doradca restrukturyzacyjny?
Głosowanie nad układem w upadłości
Ustawa przewiduje dwa tryby zwoływania zgromadzenia wierzycieli:
- fakultatywny – na wniosek dłużnika, jeśli wierzyciele reprezentujący mniej niż 50% głosów popierają układ, ale jego wykonanie zostało uprawdopodobnione,
- obligatoryjny – gdy wniosek popierają wierzyciele mający co najmniej 50% wierzytelności z prawem głosu. W takim przypadku sędzia-komisarz ma obowiązek zwołać zgromadzenie.
Głosowanie może się odbyć dopiero po zatwierdzeniu listy wierzytelności przez sędziego-komisarza.
Wniosek o wstrzymanie likwidacji masy upadłości
Wraz z propozycjami układowymi dłużnik może złożyć wniosek o częściowe lub całkowite wstrzymanie likwidacji majątku. Ma to zapobiec sytuacji, w której sprzedaż składników masy uniemożliwiłaby realizację układu.
Wstrzymanie nie może dotyczyć majątku zabezpieczonego rzeczowo (hipoteka, zastaw), jeśli wierzyciel się temu sprzeciwi. Dodatkowo układ musi przewidywać natychmiastowe zaspokojenie wierzytelności nieobjętych układem po jego zatwierdzeniu.
Obowiązkowe wstrzymanie następuje, gdy propozycje układowe popierają wierzyciele posiadający minimum 50% sumy wierzytelności. W pozostałych przypadkach decyzja należy do sędziego-komisarza.
Skutki zatwierdzenia układu w upadłości
Z chwilą uprawomocnienia się postanowienia o zatwierdzeniu układu:
- upadły odzyskuje prawo do zarządzania swoim majątkiem,
- syndyk ma obowiązek zwrócić dłużnikowi majątek, dokumentację oraz korespondencję,
- z rejestrów i ksiąg wieczystych wykreślane są wpisy dotyczące upadłości (na wniosek dłużnika),
- umarzane są postępowania dotyczące bezskuteczności czynności prawnych względem masy upadłości, a upadły wstępuje do pozostałych postępowań w miejsce syndyka.
Układ w upadłości to realna szansa dla firm, które mimo ogłoszenia upadłości znajdują sposób na dalsze funkcjonowanie. Pozwala na uniknięcie likwidacji przedsiębiorstwa, spłatę zobowiązań w rozsądnym czasie i powrót do samodzielnego zarządzania firmą. Z punktu widzenia wierzycieli często jest to bardziej opłacalne niż klasyczna upadłość likwidacyjna.
Jeżeli propozycje układowe rokują powodzenie i znajdują poparcie wierzycieli, sąd może umożliwić zawarcie układu nawet na etapie zaawansowanego postępowania upadłościowego. Układ w upadłości staje się więc narzędziem, które – choć wymaga precyzji i dobrej woli – może znacząco zmienić los upadłego przedsiębiorcy.
