Prowadzenie firmy w formie jednoosobowej działalności gospodarczej, spółki cywilnej lub spółki osobowej (w większości wypadków), wiąże się z rozciągnięciem odpowiedzialności majątkowej firmy na majątek prywatny przedsiębiorcy. Jeżeli małżeństwo nie zawarło umowy majątkowej ograniczającej wspólność majątkową lub nie dokonało rozdzielności majątkowej bądź też sąd nie orzekł w tym przedmiocie, długi przedsiębiorcy mogą negatywnie wpływać na majątek wspólny małżeństwa.
Z chwilą zawarcie związku małżeńskiego powstaje między małżonkami ustawowa wspólność majątkowa. Od tej pory wszelkie składniki majątku nabyte w czasie trwania małżeństwa przez obojga małżonków lub przez jednego z nich wchodzą do majątku wspólnego. Co do zasady małżonek dłużnika odpowiada solidarnie za jego zobowiązania finansowe związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, o ile wyraził zgodę na zaciągnięcie owych zobowiązań. Odpowiedzialność wobec wierzycieli ogranicza się jedynie do składników majątku wspólnego małżonków, majątek osobisty nie może być przedmiotem egzekucji. Sprawdźmy zatem dokładnie w jaki sposób długi przedsiębiorcy mogą wpłynąć na sytuację majątkową małżeństwa.
Długi przedsiębiorcy a wspólność majątkowa
Zgodnie z art. 31 KRO wspólność majątkowa obejmuje przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania małżeństwa przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Do majątku wspólnego zaliczyć należy przede wszystkim:
- pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody działalności gospodarczej każdego
z małżonków; - dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków.
- środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;
- kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
Zgodnie z przepisem art. 41 § 1 KRO za zobowiązania zaciągnięte przez jednego z małżonków bez zgody drugiego z nich odpowiada tylko ten partner, który zobowiązanie zaciągnął. Oznacza to, że odpowiedzialność małżonka przedsiębiorcy zależy od tego, czy wyraził on zgodę na określone działanie partnera skutkujące powstaniem zobowiązania. Jeśli małżonek przedsiębiorcy wyrazi zgodę na zaciągnięcie danego zobowiązania, będzie za nie odpowiadał, lecz tylko składnikami wchodzącymi do majątku wspólnego.
Ważne! Małżonek dłużnika prowadzącego działalność gospodarczą nie odpowiada za jego zobowiązania majątkiem osobistym.
Podkreślić należy, że zobowiązanie powstałe w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa należącego do majątku wspólnego, może być egzekwowane ze składników majątkowych wchodzących w skład tego przedsiębiorstwa.
Długi przedsiębiorcy a ustanowienie rozdzielności majątkowej
Ustanowienie rozdzielności pociąga za sobą ustanie wspólności majątkowej w małżeństwie. Od momentu ustanowienia rozdzielności każdy z małżonków posiada udział w majątku (co do zasady – połowę), który kiedyś był objęty wspólnością. Ten udział staję się składnikiem osobistego majątku każdego z małżonków. Rozdzielność majątkowa daje każdemu z małżonków prawo do samodzielnego zarządzania swoim majątkiem. Wszystko co nabędzie w przyszłości będzie należał tylko do jego indywidualnego majątku. Co ważne wprowadzając rozdzielność majątkową, każdy z partnerów przestaje odpowiadać za długi drugiego z nich. Trzeba jednak pamiętać, że zobowiązania powstałe przed ustanowieniem rozdzielności, w dalszym ciągu będą obciążały majątek wspólny powstały w trakcie trwania wspólności małżeńskiej.
Jeżeli małżonkowie zawarli umowę majątkową wyłączającą wspólność ustawową przed zawarciem małżeństwa, w ogóle nie dochodzi do powstania majątku wspólnego. Od chwili zawarcia małżeństwa, tj. od chwili, w której umowa stała się skuteczna, małżonków obowiązuje ustrój rozdzielności majątkowej. W takim wypadku, wszelkie zobowiązania jednego z małżonków w ogóle nie mogą obejmować majątku osobistego drugiego z nich. Małżonek niebędący dłużnikiem zatem w żadnym wypadku nie będzie odpowiadał wobec wierzycieli partnera.
Prawo wierzyciela do ustanowienia przymusowej rozdzielności majątkowej
Zgodnie z art. 52 § 1a KRO, na żądanie wierzyciela jednego z małżonków, sąd może ustanowić rozdzielność majątkowa. Warunkiem jest uprawdopodobnienie przez niego, że zaspokojenie wierzytelności stwierdzonej tytułem wykonawczym wymaga dokonania podziału majątku wspólnego małżonków. Będzie to uzasadnione, gdy majątek osobisty dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie roszczeń wierzyciela, a ten nie posiada prawnej możliwości skierować egzekucji do majątku wspólnego małżeństwa z uwagi na brak uzyskania zgody małżonka dłużnika na zaciągnięcie danego zobowiązania.
Ważne! Prawo do wystąpienia z żądaniem ustanowienia rozdzielności przysługuje każdemu wierzycielowi, nie tylko wierzycielowi alimentacyjnemu.
Co dalej?
Jeżeli nie znalazłeś wszystkiego co jest potrzebne do załatwienia Twojej sprawy lub potrzebujesz pomocy w jej przeprowadzeniu, napisz do nas -> KONTAKT. Postaramy się pomóc!
