Generalną zasadą każdej procedury sądowej jest ta, zgodnie z którą strony postępowania są obowiązane pokryć koszty postępowania, choćby w części. Co jednak gdy danej osoby na to nie stać? Wówczas ma on możliwość skorzystania z tzw. prawa pomocy, na mocy którego jego zobowiązania względem sądu pokrywa Skarb Państwa. Postępowanie upadłościowe stanowi swoistą grupową procedurę egzekucyjną, w której to dłużnik spłaca jednocześnie wszystkich swoich wierzycieli. Dlatego też jeżeli dłużnik ten nie posiada środków wystarczających na opłacenie kosztów i co najmniej częściowe spłacenie wierzycieli, postępowanie takie traci sens. Zgoła inaczej jest jednak przy osobach fizycznych, które nie prowadzą działalności gospodarczej, tj. konsumentach. Tutaj ustawodawca uznał, że ważniejszy jest interes konsumenta, aniżeli dobro jego wierzycieli.

Zgodnie z art.  491[1] Prawa upadłościowego w przypadku, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie jest na tyle wystarczający, aby pokryć koszty postępowania albo w masie upadłości brak jest płynnych środków na ich pokrycie, koszty te pokrywa Skarb Państwa. Warto wskazać przy tym, że jest to „tymczasowe” pokrycie kosztów. Oznacza to, że nie w każdym przypadku upadłemu konsumentowi uda się przejść całkowicie „suchą” stopą przez procedurę.

Ile wynoszą koszty postępowania upadłościowego?

To zależy. Zależy od wielkości zadłużenia, czasu trwania postępowania oraz jego skomplikowania. Dla upadłego posiadającego majątek, postępowanie upadłościowe oznacza, że będzie musiał zaspokoić wierzycieli w całości (co najmniej do wysokości swojego majątku) oraz pokryć koszty postępowania. Jeżeli jego majątek na to nie wystarczy, sąd resztę zobowiązań rozłoży na raty i wyznaczy plan spłaty.

Jeżeli dłużnik nie posiada żadnego majątku, upadłość w dalszym ciągu może zostać orzeczona. Jeśli majątek upadłego nie wystarcza na pokrycie kosztów postępowania albo brak jest płynnych funduszów na ich pokrycie, koszty te pokryje Skarb Państwa. Syndyk natomiast zwraca Skarbowi Państwa pokryte koszty niezwłocznie po wpływie do masy upadłości wystarczających na to środków. Jeżeli jednak do masy upadłości nie wpłyną owe środki, do ich zwrotu dłużnik zostaje zobowiązany w ramach planu spłaty wierzycieli.

Przepis art. 491[1] ust. 1 i 3 Prawa upadłościowego nakładają na Skarb Państwa obowiązek udzielenia upadłemu kredytu. Kredyt ten jednak powinien zostać zwrócony. Od kredytu bankowego różni go jednak to, że upadły nie musi zwracać odsetek. Jeżeli majątek dłużnika na to pozwoli, kwoty wyłożone przez Skarb Państwa powinny zostać zwracane z pierwszeństwem przed wszystkimi innymi wierzytelnościami.

Koszty postępowania w upadłości konsumenckiej a zaliczka dla syndyka

Syndyk masy upadłościowej, mimo że jest „pracownikiem” sądu, to nie otrzymuje on stałego wynagrodzenia. Stąd też ustawodawca nie mógł dopuścić do sytuacji, kiedy to syndyk jest zmuszony z własnych środków pokrywać koszty postępowania upadłościowego. W związku z tym, sąd wraz z ogłoszeniem upadłości przyznaje syndykowi zaliczkę na pokrycie kosztów postępowania oraz zarządza jej niezwłoczną wypłatę tymczasowo ze środków Skarbu Państwa. Postanowienie w tym przedmiocie jest wydawane razem z postanowieniem o ogłoszeniu upadłości. Co do zasady postanowienie to jest wydawane „automatycznie”. Jedynym wyjątkiem jest sytuacja, kiedy majątek upadłego pozwala na bieżące pokrywanie kosztów postępowania.

Koszty postępowania – ile wynoszą?

Koszty postępowania upadłościowego są ustalane każdorazowo i indywidualnie dla każdej sprawy. Nie ma stałego „taryfikatora”.

Wysokość kosztów sąd ustala, biorąc pod uwagę w szczególności:

• przewidywany stopień skomplikowania sprawy;
• liczbę wierzycieli, których trzeba zawiadomić;
• koszty obwieszczeń;
• koszty oszacowania wartości majątku;
• koszty wynajmu biura syndyka.

Co jeżeli zaliczki nie wystarczą?

Zaliczka zostaje wypłacona wyłącznie w celu pokrycia początkowych kosztów. Dalsze wydatki powinny zostać opłacone z masy upadłości. Może się jednak okazać, że likwidacja majątku upadłego jest niemożliwe lub dłużnik po prostu majątku nie posiada. W takich sytuacjach sąd przyznaje syndykowi kolejną zaliczkę na pokrycie dalszych kosztów postępowania oraz zarządza jej niezwłoczną wypłatę tymczasowo ze środków Skarbu Państwa.

Koszty postępowania a zwrot zaliczek

Co do zasady syndyk powinien zwrócić Skarbowi Państwa wypłacone mu wcześniej zaliczki, jak tylko do masy upadłości wpłyną fundusze wystarczające na pokrycie kosztów postępowania. Aby uniknąć kolejnego pobierania zaliczek i następczego ich zwracania, w praktyce syndyk powinien zwracać określone kwoty dopiero po pokryciu wszystkich kosztów postępowania, tj. zwraca środku, które pozostały na rachunku masy upadłości.

Zaliczki dla syndyka a postępowanie zainicjowane przez wierzyciela

Postępowanie upadłościowe może zostać wszczęte nie tylko na wniosek dłużnika. Inicjatorem może zostać również wierzyciel. W takim wypadku ustawodawca uznał, że nie ma powodu, aby to Skarb Państwa wypłacał środki na pokrycie kosztów postępowania. Koszty te pokrywa wierzyciel – wnioskodawca.

Wyjątkiem od powyższego jest wypadek, gdy dłużnik, któremu zostanie przedstawiona perspektywa umorzenia postępowania wszczętego na wniosek wierzyciela sprzeciwi się takiemu umorzeniu. Wówczas przed umorzeniem postępowania sąd wysłuchuje dłużnika, dając mu szansę na wyrażenie sprzeciwu. Jeżeli sąd uzna owy sprzeciw za akt woli dłużnika w przedmiocie dalszego prowadzenia postępowania upadłościowego, postępowanie jest kontynuowane, W takim wypadku koszty postępowania przechodzą na Skarb Państwa.

Ile kosztuje ogłoszenie upadłości konsumenckiej w praktyce?

Wiemy już, że brak majątku dłużnika nie jest przeszkodą do ogłoszenia upadłości konsumenckiej. Upadły nie musi mieć jakichkolwiek funduszy ani też nie musi osiągać dochodu, aby sąd ogłosił wobec niego upadłość. Nie oznacza to jednak, że cała procedura będzie całkowicie bezpłatna.

Pierwszym kosztem z całą pewnością jest opłata od wniosku o ogłoszenie upadłości. Koszt ten wynosi 30 zł i ma charakter stały.

Ważne! Upadły ma prawo ma prawo starać się o zwolnienie przez sąd z opłaty sądowej od wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. W tym celu wraz z wnioskiem o ogłoszenie upadłości powinien złożyć w sądzie wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych wraz z oświadczeniem o stanie majątkowym i dochodach.

Następnym kosztem jest wynagrodzenie dla prawnika, który pomoże upadłemu w trakcie całej procedury. Większość osób nie posiada wystarczającej wiedzy w temacie upadłościowym, przez co działając samodzielnie, mogą popełnić błędy, które następnie negatywnie odbiją się na ich kieszeni. Próba sporządzenia wniosku samem może doprowadzić do uznania przez sąd, iż przyczynili się do powstania swojej niewypłacalności. W takim wypadku plan spłaty wierzycieli nie będzie wynosił maksymalnie 3 lata, a lat 7.

Honorarium stanowi element elastyczny postępowania – zależy od skomplikowania sprawy. Zazwyczaj są to kwoty rzędu 3 – 5 tys. złotych netto.

Na tym kończą się koszty postępowania przygotowawczego, z zaczynają te wyliczane już po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej. Ich wysokość zależy w szczególności od czasu trwania postępowania.

Co dalej?

Jeżeli nie znalazłeś wszystkiego co jest potrzebne do załatwienia Twojej sprawy lub potrzebujesz pomocy w jej przeprowadzeniu, napisz do nas -> KONTAKT. Postaramy się pomóc!